Sommige artiesten of creatieve denkers hebben tijd nodig. Anderen verkiezen een deadline. Onze wereld wordt geregeerd door de tijd, want tijd is geld. De invloed die de tijd heeft op het functioneren van een creatief wezen, is vaak een bepalende factor voor de kwaliteit van het eindresultaat. Niet te verwonderen, na het lezen van een interview met de Nederlandse filosofe Joke Hermsen (De Morgen, 26/8/12, Ilse Degryse).
Deze dame pleit voor een langzame toekomst en verdedigt overtuigend de vele voordelen die dit biedt. Ze leert ons dat er eigenlijk twee soorten tijden bestaan. Er is de kloktijd, die afgelezen wordt van de klok waartegen we vaak racen. We hebben die kloktijd zelf verzonnen en die is perfect meetbaar. En voor sommigen onder ons, heeft die heel veel zin in combinatie met een naderende deadline. Want dan steekt onze vastberadenheid plots de kop op en wenden we al onze beschikbare energie aan om op te leveren wat er nodig is. Toegegeven, met wisselend resultaat. Maar de impact van de deadline levert zeker positieve gevolgen op.
Maar er is ook de innerlijke klok. Wat de Grieken de kairos noemen, of de God van het geschikte moment. Of beter, de tijd van de creativiteit. Je zit in je innerlijke tijd als je de kloktijd helemaal uit het oog verliest. Als die kloktijd dus niet de kans krijgt over je schouder mee te kijken en in je nek te blazen. Het is die tijd waarover we soms zeggen: time flies when you are having fun. Het is die tijd die de kloktijd soms langer of korter doet aanvoelen. Voor mij is het die tijd wanneer ik een mooie expo bezoek op een rustig moment op een knappe locatie. Dan staat de kloktijd precies stil, ga ik van het ene moment van schoonheid naar het andere zonder enig besef van de tijd, maar als ik dan de kloktijd check, blijkt de tijd voorbijgevlogen.
Volgens Joke Hermsen is het belangrijk je kloktijd en innerlijke tijd in evenwicht te brengen. Als je alleen maar binnen de kloktijd leeft, raak je vervreemd van jezelf. Zowel zij als de Griekse filosofen zijn ervan overtuigd dat rust en nietsdoen een voorwaarde zijn voor het denken en voor de creativiteit. En mij zal je dit niet horen tegenspreken.
In “Man met blauwe sjaal” van Martin Gayford ontdek je de relatie van Lucian Freud (1922 – 2011) tot de tijd. Hij spendeert soms onnoemelijk veel tijd aan het schilderen van een portret. Waarbij hij opmerkelijk veel geduld opbrengt. “Als je iets doet waarbij het om kwaliteit gaat, is soms een mensenleven veel te kort”, is één van zijn uitspraken. Hij is dus het type kunstenaar dat tijd nodig had. Veel tijd zelfs. En die heeft hij gelukkig ook genomen. Maar buiten zijn atelier wordt hij omschreven als een eerder ongeduldig persoon. Hij verklaart dit doordat al zijn geduld in zijn werk is gekropen en er bijgevolg niets meer over is voor zijn dagelijks leven.
Wanneer zit jij in je innerlijke tijd en is dat wel eens tijdens het werken?
