Pluk de dag. Een mooie leuze die iedereen zou willen omarmen. Hoewel het verlangen naar plezier deel uit maakt van de menselijke natuur, lukt het bij de één beter dan bij de ander. Wat in de vakantieperiode soms pijnlijk duidelijk kan worden. Volgens Roman Krznaric, auteur van “Carpe Diem. De geschiedenis van een culturele kaping” hoef je de verklaring dus niet enkel bij jezelf te zoeken. Het is een levenshouding die gekaapt werd door onze huidige cultuur. Hij heeft het over de verdwijnende kunst van het plukken van de dag. Wie zijn de kapers van de JUST DO IT mentaliteit die aan de grondslag ligt van Carpe Diem? De opsomming spreekt voor zich.
- Het consumentisme vervormde de “just do it” tot “just buy it”.
- De efficiëntiecultuur dwingt de “just do it” tot een “just plan it”.
- De digitalisering vervangt de “just do it” door een “just watch it”.
- De mindfulnessbeweging transformeert de “just do it” naar de “just breath”.
Oké. Daaraan ontsnappen is uitgesloten. Dus onderzoekt Roman Krznaric niettegenstaande deze onontkoombare gijzeling, wat Carpe Diem vandaag dan wel kan betekenen. En hij vraagt zich af of het te maken heeft met het verlangen om vrij te zijn. Het verlangen om de auteur van ons eigen leven te zijn.
“Door er bewust voor te kiezen om de dag te plukken, zelfs al zijn onze mogelijkheden door de omstandigheden beperkt, verplichten we onszelf om actief te zijn in plaats van passief, om ons eigen pad te kiezen in plaats van een pad dat voor ons is uitgezet, en om in dit moment te leven en niet te wachten op het volgende. Door die beslissing te nemen en onszelf tot auteur van ons eigen leven te maken, verschaffen we onszelf een gevoel van doelgerichtheid: ik kies, en dus besta ik.”
Verder verwijst hij naar de befaamde Oostenrijks neuroloog en psychiater Viktor Frankl (1905 – 1997), overlever van de holocaust en grondlegger van de logotherapie (afkomstig van het Griekse woord logos voor “betekenis”). Frankl gelooft dat iemand betekenis vindt als hij zich inzet voor iets buiten zichzelf, voor een zaak die groter is dan hijzelf. Hij stelde vast dat mensen zonder zo’n wil tot betekenis in de vernietigingskampen vaker zelfmoord pleegden of sneller bezweken aan ziekte. Maar ook dat de doodzieke Goethe (1749 – 1832) zich met pure wilskracht nog zeven jaar in leven wist te houden totdat hij het tweede deel van zijn Faust had voltooid. Twee maanden na de voltooiing van het manuscript overleed hij. Goethes missie had ervoor gezorgd dat zijn hart bleef kloppen, en zodra hij die voltooid had, was hij in staat om het leven los te laten.
Hiermee verbindt Roman Krznaric “carpe diem” met “zingeving”. Een mooi koppeling als je ’t mij vraagt. Maar hij waarschuwt ook voor het groeiende puritanisme in de hedendaagse happinessindustrie die ons dreigt te veranderen in zelfbeheerste matigheidsverslaafden die slechts zelden iets van hartstochtelijke levenslust laten blijken. En daar passen we toch liever voor (al is de valkuil groot moet ik toegeven). Dus wie eens volop wil genieten, twijfel niet en koop dan nu een ticket voor de voorstelling Zingarate van Compagnie Cecilia. Ze touren en spelen nog vaak. En het is genieten van de eerste tot de laatste moment. En het allerleukste is dat je de regisseur Arne Sierens (zoals bij elke voorstelling van hem) gelukkig ziet meegenieten. Dubbel genieten is dat. JUST DO IT!
(afbeelding: Zingarate, Tom Vermeir)